Een erkende optie voor complexe epilepsie: de ketogeen dieettherapie

De impact van aanhoudende aanvallen

De impact van aanhoudende aanvallen is aanzienlijk, vanwege het risico op lichamelijk letsel, psychische problemen, hospitalisatie en/of een ontwikkelingsachterstand³. Daarnaast kunnen anti-epileptica bijwerkingen geven⁴. 

Indien anti-epileptica onvoldoende effect hebben of niet verdragen worden, zijn andere interventies aangewezen. Dit kunnen zijn: ketogeen dieettherapie, nervus vagus stimulatie of hersenchirurgie. Ketogeen dieettherapie is een niet-invasieve interventie die is opgenomen in de NVN behandelrichtlijn voor epilepsie⁵.

Ontdek Chloe's verhaal

Chloe, uit Engeland, volgt al 3 jaar het ketogeen dieettherapie en is sindsdien aanvalsvrij.

Effectiviteit van ketogeen dieettherapie

Klinisch onderzoek met ketogeen dieettherapie is uitgevoerd bij complexe epilepsie, zoals refractaire epilepsie, epilepsiesyndromen en epilepsie als gevolg van metabole aandoeningen. De interventie is zowel in zuigelingen en kinderen als bij volwassenen onderzocht. De Cochrane Collaboration heeft inmiddels driemaal een review gepubliceerd waarbij de gerandomiseerde klinische studies zijn beoordeeld ^6-8.

Gemiddeld wordt bij 50% van de patiënten een aanvalsreductie van tenminste 50% gezien, waarbij 10-15% aanvalsvrij wordt. Effectiviteit wordt waargenomen op alle leeftijden. Bij sommige indicaties is een dergelijke aanvalsreductie gezien bij >70% van de patiënten ².

Aanvalsreductie door ketogeen dieettherapie kan leiden tot vermindering of discontinuering van anti-epileptica⁹ hetgeen soms een belangrijke doelstelling is voor ouders/patiënten¹⁰. Naast aanvalsreductie zijn er aanwijzingen dat ketogeen dieettherapie kan leiden tot verbeteringen in cognitie (zoals alertheid), gedrag en stemming ^11,12.

Ketogeen dieettherapie: hoe werkt het?

De laatste 20 jaar heeft het onderzoek naar het werkingsmechanisme van ketogeen dieettherapie een vlucht genomen^13,14. Dit werkingsmechanisme wijkt duidelijk af van dat van anti-epileptica.

Om het internationale onderzoek samen te vatten: dit levert steeds meer inzichten voor met name deze 4 gebieden:

Hoe snel treedt effect op?

Een effect van ketogeen dieettherapie kan reeds in de eerste dagen/weken optreden¹⁵. De aanbeveling is om een proefperiode van 3 maanden aan te houden alvorens te beslissen over de voortgang van de dieettherapie ².

Indien effectief, dan wordt de dieettherapie 2 jaar toegepast*. Bij afbouw is het doel dat de bereikte aanvalsreductie blijft bestaan; is dat niet het geval dan kan besloten worden de ketogeen dieettherapie voort te zetten, in een zo laag mogelijke verhouding.
* bij metabole aandoeningen kan langdurige (levenslange) dieettherapie geïndiceerd zijn.

Welke patiënten komen in aanmerking?

Ten eerste is ketogeen dieettherapie aangewezen bij alle patiënten met refractaire epilepsie ^2,5.
Daarnaast zijn er specifieke epilepsiesyndromen en aandoeningen waarbij effectiviteit is gezien in meer dan 70% van de patiënten. Bij sommige hiervan komt medicatieresistentie veel voor en wordt uitgeweken naar ketogeen dieettherapie, nog voordat 2 anti-epileptica geprobeerd zijn².
Tot slot zijn er metabole aandoeningen waarbij het glucosetransport belemmerd is: ketogeen dieettherapie is daarbij een eerstelijns therapie⁵.
Ketogeen dieettherapie kan toegepast worden op alle leeftijden: van zuigelingen tot volwassenen. Het kan toegediend worden als orale voeding, fles- en sondevoeding, en parenteraal.

Neem contact op met het dichtstbijzijnde epilepsiecentrum 

Contact gegevens:

Referenties

1. Safety and risk | Epilepsy Society
2. Walia KS et al. Side effects of antiepileptics--a review. Pain Pract 2004;4:194-203.
3. https://epilepsie.neurologie.nl/
4. Levy R et al. Cochrane Database Syst Rev. 2012;3:CD001903
5. Martin K et al. Cochrane Database Syst Rev. 2016;2:CD001903
6. Martin-McGill KJ et al. Cochrane Database Syst Rev. 2018;11:CD001903
7. Kossoff EH et al. Epilepsia Open 2018;3:175-192
8. Shah LM. Epilepsy Behav 2019;93:29-31
9. Farasat S et al. Epilepsy Behav 2006;8:406410
10. Berkel van AA et al. Epilepsy & Behav 2018;87:69-77
11. IJff DM et al. Epilepsy & Behav 2016;60:153–157
12. Masino SA and Rho JM. Brain Res 2019;1703:26–30
13. Masino SA et al. Jasper's Basic Mechanisms of the Epilepsies 2012
14. Kossoff EH et al. Epilepsia 2008;49:329–33

Deze informatie is enkel bedoeld voor zorgprofessionals